Cẩm nang lập trình Python cho Excel từ A đến Z

1. Tổng quan về Python và Excel

Cả Python và Excel đều là những công cụ xử lý dữ liệu phổ biến và có nhiều ưu điểm. Trước hết, chúng ta sẽ nói một chút về 2 công cụ này.

1.1. Python là gì?

Python là một ngôn ngữ lập trình cấp cao, ra mắt phiên bản đầu tiên (0.9.0) vào năm 1991. Python ra đời khá muộn so với nhiều ngôn ngữ lập trình phổ biến khác như C hay C++ nên có nhiều tính năng cập nhật phù hợp với nhu cầu người dùng. Chính vì thế Python được đánh giá là dễ học, dễ nhớ với các câu lệnh đơn giản, mà lại có khả năng ứng dụng rộng rãi. Python rất linh hoạt, có khả năng mở rộng và kết hợp với các đoạn code bằng C hay C++.

1.2. Microsoft Excel là gì?

Microsoft Excel là một chương trình bảng tính có sẵn trong gói phần mềm Microsoft Office. Excel được dùng để tạo ra các Worksheet (bảng tính) nhằm lưu trữ, sắp xếp và xử lý dữ liệu dưới dạng bảng (gồm cột và hàng). Đây là một trong những phần mềm được sử dụng nhiều nhất trên thế giới. Excel có các công cụ và chức năng mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu công việc của hầu hết các công ty, tổ chức trên toàn thế giới. Một số ưu điểm chính của Excel là giao diện thân thiện, dễ sử dụng, dễ tương tác. Đồng thời, Excel cũng tương thích tốt với nhiều ứng dụng, phần mềm khác. Tuy nhiên, nhược điểm của Excel là khó để xử lý dữ liệu khối lượng lớn, tiêu tốn nhiều thời gian làm việc.

2. Lợi ích khi kết hợp lập trình Python và Excel

Kết hợp Python và Excel sẽ là một cách giúp khai thác tối đa ưu điểm của 2 công cụ này. Đồng thời, hạn chế nhược điểm của chúng giúp bạn xử lý công việc nhanh chóng và hiệu quả hơn.

Lợi ích khi Lập trình Python với Excel và xử lý dữ liệu Excel bằng Python có thể kể đến như sau:

Bạn có thể phân tích dữ liệu của Excel một cách dễ dàng và nhanh chóng hơn khi sử dụng những thư viện sẵn có trong Python.
Bạn có thể tùy biến việc tạo các hàm Python và gọi các hàm đó ngay trong Excel.
Việc đọc, ghi, sửa, thêm và xóa dữ liệu của Excel qua ngôn ngữ Python là tương đối dễ dàng.
Bạn có thể tự động hóa những tác vụ phải lặp lại nhiều lần của Excel bằng những câu lệnh đơn giản của Python.
Hạn chế lỗi xảy ra, tăng hiệu suất làm việc và xử lý dữ liệu.
Tiện ích khi làm việc nhóm online: Bạn rất dễ dàng trong việc chia sẻ bảng tính trong Microsoft Outlook và Microsoft Teams. Chỉ cần để lại bình luận và tag “@” đến đối tượng cần đề cập là bạn đã tạo ra 1 không gian trao đổi công việc hiệu quả. Ngay cả khi thành viên trong nhóm của bạn không cài đặt ngôn ngữ Python, họ cũng có thể chỉnh sửa phân tích Python ngay trong Excel (khi đã kết hợp lập trình Python - Excel).

3. Cách sử dụng Python trong Excel

Hiện tại, tính năng sử dụng Python trong Excel sẽ chỉ có trong Microsoft 365. Stefan Kinnestrand, Giám đốc điều hành tại Microsoft, cho biết: “Giờ đây, bạn có thể thực hiện phân tích dữ liệu nâng cao ngay trong Excel quen thuộc bằng cách truy cập Python trực tiếp từ thanh công cụ trên Excel”. Ông này nói thêm: “Bằng cách sử dụng các trình kết nối và Power Query tích hợp sẵn của Excel, bạn có thể dễ dàng xử lý dữ liệu với Python trong quy trình làm việc của Excel.”

3.1. Cài đặt Python trong Excel

Như đã nói ở trên, đầu tiên bạn cần sử dụng phiên bản MS Excel 365 của Microsoft mới có thể kích hoạt được tính năng này. Tại thanh công cụ của Excel 365, bạn chọn tab Formulas -> chọn Insert Python -> Custom Python Formula. Sau khi hoàn thanh, bạn sẽ thấy Python đã hiển thị ra ngay ở thanh công cụ Excel để bạn thao tác.

Các phép tính Python có thể chạy trên Microsoft Cloud và kết quả được trả về dưới dạng bảng tính Excel. Người dùng có thể tạo các công thức, PivotTable và biểu đồ, tất cả đều dựa trên dữ liệu Python, với khả năng đưa vào các thư viện biểu đồ như Matplotlib và Seaborn để hiển thị trực quan như bản đồ nhiệt, biểu đồ violin và biểu đồ bầy đàn. Những điều này sẽ giúp cho công việc xử lý dữ liệu của bạn trở nên nhanh chóng và hiệu quả hơn rất nhiều.

3.2. Thêm thư viện Python vào Excel

Bạn có thể thêm các thư viện của Python vào Excel, theo hai bước như sau:

Bạn nhập câu lệnh có dạng là: import [LibraryName] as [LibraryShortName] . Ví dụ minh họa trong hình bên dưới, nhập 3 thư viện của Python là: Pandas, Seaborn, Matplotlib.

Nhấn tổ hợp phím Ctrl + Enter để hoàn tất việc thêm thư viện Python vào Excel.

4. Cách sử dụng file Excel trong Python

Trong Python, Openpyxl là thư viện cho phép người dùng đọc các file Excel và xử lý chúng. Framework này có thể giúp bạn viết hàm, định dạng bảng tính, tạo báo cáo và xây dựng biểu đồ trực tiếp bằng Python mà không cần phải mở ứng dụng Excel. Hơn nữa, Openpyxl cho phép người dùng lặp lại lệnh qua các bảng tính Excel khác nhau và thực hiện cùng một phân tích trên nhiều bộ dữ liệu cùng một lúc.

Để cài đặt Openpyxl, bạn chỉ cần mở dấu nhắc lệnh hoặc Powershell và gõ lệnh sau:

$pip install Openpyxl

Bạn sẽ thấy thông báo sau khi đã cài đặt thành công:

Sau khi cài đặt thư viện, bạn có thể bắt đầu xử lý các file workbook của Excel một cách dễ dàng, ví dụ mở một file dữ liệu sau:

import openpyxl

wb = openpyxl.load_workbook('icantech.xlsx')

Thông thường trong một workbook của Excel sẽ có nhiều sheet, để sử dụng sheet đầu tiên, bạn sử dụng câu lệnh sau:

ws = wb.active

Ví dụ, một thao tác xử lý đơn giản nhất là đếm tổng số hàng và cột của sheet đang xử lý, với câu lệnh đơn giản sau:

print('Tổng số hàng là: '+str(ws.max_row)+'. Và tổng số cột là: '+str(ws.max_column))

Kết quả bạn nhận được sẽ là:

Tổng số hàng là: xxxx . Và tổng số cột là: yyyy

Với xxxx và yyyy lần lượt là số cột và số hàng dữ liệu bên trong sheet đầu tiên của workbook: icantech.xlsx mà bạn đã gọi ra.

5. Lời Kết

Qua bài viết này, ICANTECH đã chia sẻ với bạn những kiến thức về lập trình Python cho Excel. Mặc dù Excel hay ython đều là những công cụ hữu ích trong việc xử lý dữ liệu. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết cách kết hợp chúng để xử lý dữ liệu Excel bằng Python hiệu quả. Hi vọng rằng những chia sẻ của ICANTECH đã giúp bạn hiểu và biết cách sử dụng Python và Excel giúp nâng cao hiệu quả công việc của mình.

Nguồn ảnh: ICANTECH.