Tự học Python từ A đến Z cho người mới bắt đầu

1. Tổng quan về lập trình Python

1.1. Python là gì?

Muốn tự học Python, trước hết bạn cần hiểu “Python là gì?” Về cơ bản, đây là một ngôn ngữ lập trình được ứng dụng trong các lĩnh vực web, khoa học dữ liệu, phát triển phần mềm, máy học (ML). Python có thể chạy trên nhiều nền tảng khác nhau, lại hiệu quả và khá dễ học nên được nhiều người ưa thích.

Cha đẻ của Python là Guido van Rossum. Ông ra mắt ngôn ngữ lập trình này vào năm 1991, cho đến nay nó đã đi qua ba giai đoạn phát triển và dần được hoàn thiện ở những version sau.

1.2. Đặc điểm của Python

Những đặc điểm cơ bản của Python bao gồm:

Ngôn ngữ lập trình có hình thức đẹp mắt, cấu trúc rõ ràng giúp người học dễ hiểu, dễ nhớ.
Cấu trúc tối ưu giúp người dùng viết ra một chương trình với tối thiểu số dòng code.
Python được hỗ trợ chạy trên hầu hết các nền tảng như Unix, Window, MacOS,...
Python hỗ trợ các tính năng lập trình hàm, lập trình hướng đối tượng, có thể ứng dụng trong nhiều lĩnh vực của cuộc sống.

2. Ứng dụng của lập trình Python?

Với những đặc điểm kể trên, Python được ứng dụng trong hầu hết các lĩnh vực của cuộc sống, có thể kể đến như: làm web, các tool tự động hóa, lĩnh vực khoa học máy tính, lĩnh vực IoT,... Python cũng được sử dụng để viết code cho game (chơi trên cả máy tính và di động).

3. Những thư viện và Framework trong Python

Trong quá trình tự học Python, “Thư viện” (Library) và “Framework” là hai khái niệm bạn không thể bỏ qua.

3.1. Thư viện Python

Thư viện là tập hợp các chức năng hay tập hợp lớp được viết sẵn phục vụ tái sử dụng. Người lập trình có thể tùy chọn chức năng/lớp phù hợp với từng dự án của mình.

Dưới đây là một số thư viện bạn cần biết khi học Python cơ bản:

Giao diện hệ điều hành:
Tìm kiếm chuỗi ký tự
Thao tác với các phép toán
Làm việc với thời gian
Đo lường hiệu suất

3.2. Framework Python

Framework được hiểu là các đoạn code được viết sẵn tạo thành bộ khung hay nền móng cơ bản. Khi đã có sẵn bộ khung, bạn chỉ cần sắp xếp nội thất vào ngôi nhà sao cho đúng ý. Framework đã có sẵn các tính năng chung mà dự án web nào cũng cần có như đăng nhập, đăng ký, kết nối các cơ sở dữ liệu, tích hợp mạng xã hội,...

Framework-pho-bien-nhat-trong-python

4 Framework phổ biến nhất trong Python:

Django: là một trong những Framework phát triển web phổ biến nhất. Django có nhiều tính năng nổi bật như: có nhiều thư viện sẵn có, hỗ trợ xác thực, hỗ trợ máy chủ web, công cụ mẫu, định tuyến URL,...
Pyramid: là framework được phát triển với tên dự án Pylons Project. Với tính mô - đun và tính linh hoạt, nó phù hợp với cả dự án quy mô lớn và quy mô nhỏ.
Flask: có thiết kế khá nhẹ, mang tính mô đun. Với Framework này, bạn có thể tạo một nền tảng web vững chắc và mở rộng yêu cầu bằng bất kỳ loại tiện ích nào. Flash mang đến những ưu điểm nổi bật như: tích hợp trình gỡ rối nhanh, máy chủ phát triển sẵn, hỗ trợ plugging với mọi loại ORM, hỗ trợ cookie an toàn, hỗ trợ kiểm tra đơn vị,...
CherryPy: là một trong những framework lâu đời nhất hiện nay. Tại Frame này, người dùng tiếp cận một cách đơn giản và phát triển giống với các chương trình hướng đối tượng khác.

4. Các bước để bắt đầu tự học Python

Để có thể tự học Python từ cơ bản đến nâng cao, điều quan trọng là bạn phải có lộ trình và kiên trì theo đuổi lộ trình đó đến cùng. Hãy bắt đầu bằng việc tự học lập trình Python căn bản trước, sau đó nâng lên mức cao hơn khi đã hoàn toàn tự tin về kiến thức nền của bản thân.

cac-buoc-tu-hoc-python

ICANTECH gợi ý bạn lộ trình học lập trình Python gồm các bước sau:

4.1. Xác định động lực học

Trong quá trình tự học, nếu không có động lực và mục tiêu rõ ràng, bạn sẽ rất dễ nản. Bởi vậy, hãy xác định một động lực học đủ mạnh mẽ để kéo bạn ra khỏi sự lười biếng và trì hoãn. VD: trở thành nhà lập trình game có thể viết ra trò chơi của riêng mình, trở thành nhà thiết kế và phát triển web,...

4.2. Học cú pháp cơ bản

Sau khi đã xác định được động lực, giờ là lúc bạn bắt tay vào xây nền căn bản. Hãy bắt đầu bằng việc tìm hiểu những cú pháp cơ bản từ nguồn tài liệu tự học lập trình python có sẵn như: sách “Learn Python the Hard Way”, khóa học Google Python’s Class, sách “The Python Tutorial”,...

4.3. Thực hành dự án theo cấu trúc sẵn có

Sự nóng vội sẽ tạo ra rất nhiều “lỗ hổng” trong quá trình học Python của bạn. Bởi vậy, dù rất muốn tự tạo dự án cá nhân, bạn hãy tạm trì hoãn ước mơ này mà thực hành các dự án theo cấu trúc có sẵn trước. Bước này giúp bạn củng cố kiến thức và kỹ năng, đồng thời củng cố niềm tin “tôi có thể làm được” khi hoàn thành xong một dự án.

4.4. Sáng tạo dự án của riêng mình

Mong ước của bạn sẽ được hiện thực hóa tại bước 4. Trong quá trình làm dự án riêng, bạn sẽ gặp nhiều vấn đề “không biết phải hỏi ai”. Lúc này, hãy tham khảo một số nguồn tài liệu sau: Mozilla Developer Network, StackOverflow, Python documentation,... Bạn cũng có thể đọc thêm các giáo trình tự học Python để có cái nhìn bài bản về việc sáng tạo dự án cho riêng mình.

4.5. Nâng cấp dự án

Ở bước này, bạn bắt đầu tìm cách đưa “thành quả sáng tạo” của mình đến với nhiều người hơn. Để làm được điều đó, bạn buộc phải nâng cấp và cải tiến “đứa con” của chính mình. “Làm sao để chúng thân thiện với người dùng hơn?”, “Làm sao để chúng có nhiều tính năng tiện lợi hơn?”, “Làm sao để tạo nhiều điểm nhấn thú vị hơn cho dự án?” Đây là một số câu hỏi mà bạn nên tự hỏi bản thân để có thể nâng cấp dự án cá nhân.

5. Tài liệu tự học lập trình Python từ A đến Z

Trước khi bắt tay vào học, bạn cũng nên chuẩn bị sẵn một số nguồn tài liệu tự học Python. Dưới đây là một số tài liệu giúp bạn tự học lập trình Python:

5.1. Tài liệu tự học Python cơ bản

Nếu là người mới bắt đầu, bạn có thể tìm đến các đầu sách như: “Python cơ bản” (tác giả Bùi Việt Hà), “Think Python" (Allan B. Downey), “Python Cookbook 3rd edition” (David Beazley và Brain K.Jones), “Automate the boring the stuff with Python”, “Learn Python the Hard Way”... Đây có thể coi là những cuốn giáo trình học lập trình Python căn bản nhất, giúp bạn xây nền móng vững chắc cho sự nghiệp lập trình sau này.

5.2. Tài liệu tự học Python nâng cao

Nếu đã tiến đến trình độ nâng cao, bạn có thể tham khảo một số đầu sách như: “Think Complexity”, “Black Hat Python 2nd Edition”, “Fluent Python 2nd Edition”, “Effective Python 2nd Edition”, “Learning Python 5th Edition”,...

5.3. Tài liệu tự học Python dành cho Data Science

Nếu mục tiêu của bạn là trở thành người phân tích, xử lý dữ liệu hay phân tích thông tin, bạn có thể tham khảo một số tài liệu về Data Science như:

Python Data Cleaning Cookbook
Interactive Data Visualization with Python 2nd Edition
Python for Everybody: Exploring Data in Python 3
Python Data Analysis (Tái bản lần 3)

5.4. Chương trình học Python online miễn phí

Ngoài các đầu sách kể trên, bạn cũng có thể tham khảo một số chương trình học online hoàn toàn miễn phí như:

Python Tutorial for Beginners
Code Academy: Learn Python
Real Python Tutorials
Python Jumpstart by Building 10 Apps…

6. Lời Kết

Tự học Python là một quá trình nhiều khó khăn, đòi hỏi người học phải thực sự quyết tâm, kiên trì kỷ luật. Hy vọng những chia sẻ trên đây của ICANTECH sẽ hữu ích cho bạn trong quá trình tìm hiểu ngôn ngữ lập trình này. Chúc bạn đạt được mục tiêu của mình trong sự nghiệp lập trình.